Lãi suất là một thuật ngữ không còn xa lạ và là thông tin được nhiều người quan tâm và theo dõi hàng ngày. Vậy lãi suất là gì? 5 nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất. Cùng Asia Soft tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nha!

1. Lãi suất là gì?

Lãi suất là một khoản tiền mà một tổ chức tài chính (như ngân hàng, công ty tài chính, hoặc tổ chức cho vay) trả hoặc thu từ việc cho vay hoặc mua sắm tài sản tài chính như tiền gửi, trái phiếu, hay vay tiền. Lãi suất thường được tính dưới dạng một phần trăm của số tiền gốc (số tiền ban đầu) và thường được xác định theo khoảng thời gian cụ thể, thường là hàng năm (lãi suất hàng năm) hoặc hàng tháng (lãi suất hàng tháng).

Lãi suất là tỷ lệ giữa số tiền lãi phải trả mỗi kỳ trên số tiền vay, gửi hoặc vay (gọi là tổng số tiền gốc) trên mệnh giá. Tổng tiền lãi trên số tiền cho vay hoặc vay phụ thuộc vào tổng số tiền gốc, lãi suất, tần suất gộp và khoảng thời gian cho vay, gửi hoặc vay. Lãi suất là cái giá mà người đi vay phải trả khi vay tiền, và nó là tiền lãi mà người cho vay kiếm được từ việc cho người đi vay vay bằng cách trì hoãn việc tiêu dùng của người đó. Lãi suất thường được tính bằng tỷ lệ phần trăm của tiền lãi một năm so với tiền gốc.

2. Vai trò của lãi suất đồi với nên kinh tế 

Về mặt ý nghĩa, lãi suất là tỷ lệ giữa số tiền lãi trên tổng số vốn vay trong một khoảng thời gian nhất định. Lãi suất là mức lãi suất của một đơn vị tiền tệ trong một đơn vị thời gian, biểu thị số tiền lãi. Các nhà kinh tế đang nỗ lực tìm ra một lý thuyết có thể giải thích đầy đủ cấu trúc và sự thay đổi của lãi suất. Lãi suất thường được kiểm soát bởi ngân hàng trung ương của một quốc gia, ví dụ như ở Hoa Kỳ thì được quản lý bởi Cục Dự trữ Liên bang. Cho đến nay, các nước đều sử dụng lãi suất như một trong những công cụ quan trọng để kiểm soát kinh tế vĩ mô.

Khi nền kinh tế quá nóng và lạm phát gia tăng thì lãi suất sẽ tăng và tín dụng sẽ bị thắt chặt; hoặc ngược lại khi nền kinh tế quá nóng mà lạm phát được kiểm soát thì lãi suất sẽ được hạ xuống một cách thích hợp. Vì vậy, lãi suất là một trong những yếu tố kinh tế cơ bản quan trọng. Lãi suất là một biến tài chính quan trọng trong kinh tế học, hầu như mọi hiện tượng tài chính và tài sản tài chính đều ít nhiều liên quan đến lãi suất.

Hiện nay, các nước trên thế giới thường xuyên sử dụng đòn bẩy lãi suất để thực hiện kiểm soát vĩ mô, chính sách lãi suất đã trở thành phương tiện chủ yếu để ngân hàng trung ương các nước kiểm soát cung cầu tiền tệ, từ đó điều tiết nền kinh tế. vai trò ngày càng quan trọng trong chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương.

Lãi suất là gì? Lãi suất là công cụ quan trọng để điều chỉnh chính sách tiền tệ, đồng thời được dùng để kiểm soát đầu tư, lạm phát, thất nghiệp… từ đó ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Lãi suất hợp lý có ý nghĩa rất lớn trong việc phát huy đòn bẩy kinh tế của tín dụng xã hội và lãi suất. 

Trong thời kỳ suy thoái, lãi suất được hạ xuống, nguồn cung tiền được mở rộng và sự phát triển kinh tế được kích thích. Trong thời kỳ mở rộng, lãi suất tăng lên, nguồn cung tiền giảm và sự phát triển luẩn quẩn của nền kinh tế bị hạn chế. Vì vậy, lãi suất có ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống của chúng ta.

3. Ý nghĩa của lãi suất tới nên kinh tế thị trường

3.1. Yêu cầu của kinh tế thị trường

Sự phát triển của nền kinh tế thị trường đòi hỏi phải tự do hóa giá cả hàng hóa và giá lãi suất với tư cách là một loại hàng hóa đặc biệt là vốn cũng phải được tự do hóa. Đây là nhu cầu cạnh tranh của thị trường và là yêu cầu khách quan của hệ thống kinh tế thị trường.

3.2. Thúc đẩy các ngân hàng nâng cao khả năng cạnh tranh

Lãi suất có thể thúc đẩy các ngân hàng nâng cao trình độ quản lý, tự do hóa lãi suất cũng là nhu cầu cạnh tranh giữa các ngân hàng.

Bởi vì nếu không tự do hóa lãi suất thì lãi suất của các ngân hàng sẽ giống nhau, như vậy, cạnh tranh sẽ không đủ, ngân hàng sẽ khó phát triển để đạt được sự tồn tại của kẻ mạnh nhất, tương đương với bảo vệ sự lạc hậu. Sau khi tự do hóa lãi suất, các ngân hàng sẽ phải đối mặt với áp lực rất lớn từ sự cạnh tranh về lãi suất huy động, cho vay, lúc này nếu các ngân hàng không nâng cao trình độ quản lý và chất lượng dịch vụ thì mức lợi nhuận sẽ thấp, ngân hàng sẽ gặp bất lợi. trong cuộc cạnh tranh về lãi suất tiền gửi và lãi suất cho vay.

Khi đó, những ngân hàng có mức lợi nhuận cao có thể thu hút khách hàng vay vốn bằng cách tăng lãi suất huy động và giảm lãi suất cho vay, những ngân hàng có mức lợi nhuận thấp sẽ rơi vào thế khó nếu cũng áp dụng phương pháp tăng lãi suất huy động, giảm lãi suất cho vay. Bởi nếu không hỗ trợ lợi nhuận thì khó tồn tại, nếu lãi suất huy động và cho vay không đổi sẽ mất khách hàng.

Sau khi lãi suất được tự do hóa, sự cạnh tranh giữa các tổ chức tài chính sẽ giúp khách hàng có được mức giá ưu đãi hơn và dịch vụ tốt hơn.

4. 5 nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất 

Các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất bao gồm năng suất biên của vốn hoặc mối quan hệ cung cầu vốn. Ngoài ra còn có khoảng thời gian hứa sẽ chuyển tiền và mức độ rủi ro phải chịu. Chính sách lãi suất là thước đo chủ yếu của chính sách tiền tệ vĩ mô, để can thiệp vào nền kinh tế, Chính phủ có thể gián tiếp điều chỉnh mức độ lạm phát trong nước bằng cách thay đổi lãi suất.

4.1. Mức lợi nhuận ảnh hưởng đến lãi suất 

Trong nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, lãi suất vẫn là một bộ phận của lợi nhuận bình quân nên lãi suất cũng được xác định bởi tỷ suất lợi nhuận bình quân, tức là mức lãi suất trước hết phụ thuộc vào mức lợi nhuận bình quân xã hội. Theo tình trạng phát triển kinh tế và thực tiễn cải cách của Việt Nam, tác động hạn chế này có thể được tóm tắt như sau: Mức lãi suất tổng thể phải thích ứng với khả năng chi trả của hầu hết các doanh nghiệp.

Điều đó có nghĩa là, mức lãi suất chung không thể quá cao đối với hầu hết các công ty. Ngược lại, mức lãi suất chung không thể quá thấp, bởi vì quá thấp thì hiệu ứng đòn bẩy của lãi suất không thể được giải quyết. Lãi suất là gì?

4.2. Tình hình cung cầu vốn

Khi đưa ra tỷ suất lợi nhuận bình quân, sự thay đổi của lãi suất phụ thuộc vào tỷ lệ lợi nhuận bình quân. Tỷ lệ này được xác định thông qua sự cạnh tranh giữa cung và cầu vốn vay.

Nhìn chung, khi cầu vốn vay vượt quá cung thì kết quả của sự cạnh tranh giữa người cho vay và người đi vay sẽ thúc đẩy lãi suất tăng lên. Tức là nhu cầu vay tiền nhiều hơn là số tiền sẵn có để cho vay, người và tổ chức muốn vay có ít lựa chọn hơn. Các người cho vay có thể tận dụng tình thế này để đòi lãi suất cao hơn vì người vay không có nhiều sự lựa chọn khác. Kết quả, lãi suất thường tăng lên. 

Ngược lại, khi cung vốn vay vượt quá cầu thì kết quả của cạnh tranh tất yếu sẽ dẫn đến giảm lãi suất. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường Việt Nam, lãi suất cũng như giá cả của các hàng hóa khác đều tuân theo quy luật cung cầu, do đó, tình hình cung cầu vốn vẫn đóng vai trò quyết định đến mặt bằng lãi suất.

4.3. Khoảng thay đổi giá ảnh hưởng đến lãi suất 

Hiện nay, giá cả của hàng hóa và dịch vụ thường có sự cứng nhắc, nghĩa là chúng có xu hướng tăng lên theo thời gian. Mất giá của đồng tiền xảy ra khi giá cả của hàng hóa và dịch vụ tăng nhanh hơn so với giá trị của tiền. Khi điều này xảy ra, mua sắm và tiêu dùng trở nên đắt hơn, và người dân phải chi tiêu nhiều hơn để mua cùng một số lượng hàng hóa và dịch vụ. Khi tiền mất giá, người dân và doanh nghiệp thường chịu tổn thất về giá trị của tiền mà họ đang nắm giữ. Và việc làm thế nào để đảm bảo giữ được giá trị của tiền trong điều kiện này là mối quan tâm chung của mọi người. Lãi suất là gì?

Lo ngại này đòi hỏi các ngân hàng tham gia hoạt động quỹ tiền tệ phải điều chỉnh lãi suất danh nghĩa tiền gửi trong phạm vi giá tăng, nếu không sẽ khó hấp thụ tiền gửi; đồng thời, cũng phải điều chỉnh lãi suất danh nghĩa đối với các khoản cho vay. đến mức giá tăng, nếu không sẽ khó thu được lợi nhuận đầu tư. Vì vậy, mặt bằng lãi suất danh nghĩa và mặt bằng giá có xu hướng phát triển đồng thời, mức độ thay đổi của giá sẽ hạn chế mặt bằng lãi suất danh nghĩa.

4.4. Môi trường kinh tế quốc tế

Sau cải cách và mở cửa, quan hệ kinh tế của Việt Nam với các nước ngày càng trở nên chặt chẽ. Trong trường hợp này, lãi suất chắc chắn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố kinh tế quốc tế, được thể hiện ở các khía cạnh sau:

• Dòng vốn quốc tế ảnh hưởng đến mức lãi suất của Việt Nam bằng cách thay đổi nguồn cung vốn của Việt Nam
• Mức lãi suất của Việt Nam cũng bị ảnh hưởng bởi cạnh tranh hàng hóa quốc tế
• Mức lãi suất của Việt Nam cũng bị ảnh hưởng bởi dự trữ ngoại hối của quốc gia và chính sách sử dụng vốn nước ngoài

4.5. Tình hình hoạt động kinh tế của quốc gia

Lãi suất là tỷ lệ giữa tiền lãi và tiền gốc trong một khoảng thời gian nhất định, là yếu tố và tiêu chuẩn đo lường quyết định số tiền lãi. Là giá của vốn, lãi suất được xác định và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố phức tạp, mức lãi suất cuối cùng được xác định bởi sự tác động tổng hợp của nhiều yếu tố khác nhau. 

Thứ nhất, lãi suất bị ảnh hưởng bởi mức lợi nhuận trung bình của ngành, cung cầu tiền tệ và các yếu tố quyết định sự phát triển kinh tế, thứ hai là chịu ảnh hưởng của mặt bằng giá, kiểm soát lãi suất, điều kiện kinh tế quốc tế và tiền tệ.

Theo lý thuyết lãi suất của Marx, lãi suất là một bộ phận của lợi nhuận và là hình thức chuyển đổi của giá trị thặng dư nên trước hết lãi suất phải bị hạn chế bởi lợi nhuận bình quân. Nói chung, tỷ suất lợi nhuận trung bình là giới hạn lãi suất trên. Lãi suất là giá của vốn. Giống như hàng hóa thông thường, cung và cầu tiền tệ quyết định và ảnh hưởng đến giá của nó.

Tình trạng phát triển kinh tế của một quốc gia quyết định mức độ lợi nhuận của doanh nghiệp và thu nhập của người dân, quyết định và ảnh hưởng đến cung tiền tiết kiệm và cầu đầu tư, đồng thời cũng ảnh hưởng đến cung và cầu tiền tệ.

Công thức tính lãi suất thực tế hiện đang được áp dụng trên phạm vi quốc tế:

Lãi suất thực = ((1+lãi suất danh nghĩa)/(1+ Tỷ lệ lạm phát)) – 1

Do những thay đổi về lãi suất có tác động lớn đến nền kinh tế nên tất cả các quốc gia đều thực hiện các cấp độ quản lý lãi suất khác nhau thông qua luật pháp, quy định và chính sách. Nhà nước thường can thiệp vào mặt bằng lãi suất dựa trên các chính sách kinh tế của mình, đồng thời tác động đến nền kinh tế bằng cách điều chỉnh lãi suất. Lãi suất là gì?

Tóm lại, có rất nhiều yếu tố phức tạp quyết định lãi suất và ảnh hưởng đến sự thay đổi lãi suất, trong đó yếu tố quyết định cuối cùng là tình hình hoạt động kinh tế của một quốc gia. Vì vậy, để phân tích tình hình hiện tại và những thay đổi về lãi suất của một quốc gia, chúng ta phải kết hợp các điều kiện quốc gia của quốc gia đó, tính đến đầy đủ các điều kiện cụ thể của quốc gia đó, phân biệt các đặc điểm khác nhau và xử lý chúng một cách riêng biệt.

Hy vọng thông qua bài viết trên, bạn đã hiểu thêm về “lãi suất là gì” và các thông tin khác liên quan đến lãi suất.