Việc có được chứng nhận ISO liên quan có thể mang lại nhiều lợi ích cho nhà sản xuất, giúp bù đắp một cách dứt khoát các chi phí liên quan. Trong bài viết này, AsiaSoft sẽ giải thích 5  tiêu chuẩn ISO hàng đầu được sử dụng trong sản xuất và cung cấp thông tin chi tiết về cách nhà quản trị có thể nâng cao quy trình kinh doanh và mở ra những cơ hội mới.

1. Tiêu chuẩn ISO là gì?

Tiêu chuẩn ISO (International Organization for Standardization) là một tập hợp các nguyên tắc và hướng dẫn do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) thiết lập. Mục tiêu chính của các tiêu chuẩn này là đảm bảo chất lượng, an toàn, hiệu quả, và các thông số khác của các hệ thống và quy trình trong nhiều ngành khác nhau.

Khi một tổ chức, sản phẩm, dịch vụ, hoặc quy trình tuân theo các tiêu chuẩn ISO cụ thể, nó có thể được chứng nhận bởi các tổ chức độc lập mà ISO đã uỷ quyền. Chứng nhận ISO bảo đảm rằng tổ chức hoặc sản phẩm tuân thủ các tiêu chuẩn nhất định được xác định bởi ISO.

ISO là một tổ chức thống nhất có trụ sở tại Geneva, Thụy Sĩ, và có nhiệm vụ phát triển và duy trì các tiêu chuẩn quốc tế. Mặc dù ISO không thực hiện quá trình chứng nhận trực tiếp, nhưng nó cung cấp các nguyên tắc và hướng dẫn để các tổ chức thành viên và đối tác toàn cầu thực hiện quá trình chứng nhận.

Các tiêu chuẩn ISO chủ yếu đảm bảo tính đồng nhất, khả năng tương thích, và tuân thủ quốc tế trong các lĩnh vực như quản lý chất lượng, an toàn thông tin, quản lý môi trường, và nhiều lĩnh vực khác.

Sản xuất là một ngành phức hợp được quản lý chặt chẽ, kết hợp nhiều hoạt động kinh doanh từ quản lý chuỗi cung ứng và đảm bảo chất lượng đến kỹ thuật, tiêu chuẩn hóa sản phẩm, sức khỏe và an toàn,… Do đó, hầu hết các lĩnh vực sản xuất đều phụ thuộc nhiều vào chứng nhận ISO và cũng thu được nhiều lợi ích từ quy trình này.

2. Lợi ích của chứng nhận ISO đối với nhà sản xuất

Chứng nhận ISO không chỉ là nhãn hiệu hay yêu cầu tuân thủ trong sản xuất. Nó đóng vai trò như một tài sản chiến lược có thể đóng góp to lớn vào sự tăng trưởng lâu dài và bền vững của một công ty. Chứng nhận thúc đẩy sự cải tiến trong nhiều lĩnh vực kinh doanh từ tuân thủ và kiểm soát chất lượng đến tiếp cận thị trường, hiệu quả hoạt động và quản lý rủi ro. 

Dưới đây là một số lý do chính để các nhà sản xuất cần được chứng nhận ISO ở bất kỳ lĩnh vực nào.

• Đảm bảo chất lượng: Chứng nhận ISO vốn dĩ bao gồm việc đơn giản hóa các quy trình và nâng cao tiêu chuẩn chất lượng. Do đó, nhà sản xuất có thể đảm bảo với các bên liên quan và khách hàng rằng sản phẩm của họ đáp ứng hoặc vượt tiêu chuẩn chất lượng đã thiết lập.
• Tiếp cận thị trường toàn cầu: Các nhà sản xuất có chứng chỉ ISO nhận thấy việc thâm nhập và cạnh tranh ở các thị trường quốc tế rộng lớn hơn dễ dàng hơn. Vì các tiêu chuẩn này được công nhận trên toàn cầu nên các nhà sản xuất được chứng nhận sẽ dễ dàng tuân thủ các quy định quốc tế và nhu cầu thị trường hơn.
• Hiệu quả hoạt động: Tiêu chuẩn ISO yêu cầu nhà sản xuất tuân theo các phương pháp thực hành tốt nhất trong quy trình vận hành từ thu mua đến sản xuất và vận chuyển. Điều này giúp nâng cao hiệu quả và giảm lãng phí, tác động tích cực đến lợi nhuận.
• Quản lý rủi ro: Việc tuân thủ các tiêu chuẩn ISO thường yêu cầu đánh giá nghiêm ngặt các rủi ro hoạt động. Việc xác định và giải quyết những cạm bẫy tiềm ẩn này cho phép các nhà sản xuất giải quyết trước các vấn đề có thể trở thành vấn đề tốn kém.
• Sự tin tưởng của khách hàng: Chứng nhận ISO đóng vai trò như một lá phiếu tín nhiệm đối với khách hàng. Nó chỉ ra rằng các quy trình sản xuất đã được hiệu đính và đáp ứng một tiêu chuẩn chất lượng nhất định. Điều này giúp củng cố niềm tin và lòng trung thành của khách hàng.
• Tăng lợi nhuận: Đúng là cả quá trình chứng nhận cũng như các cuộc đánh giá liên tiếp đều không tránh khỏi phát sinh chi phí. Hơn nữa, việc tuân thủ các tiêu chuẩn ISO có thể đòi hỏi phải thực hiện mức độ kiểm soát chất lượng cao hơn trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên, bất kể việc có sản phẩm chất lượng cao hơn, hoạt động ở nhiều thị trường hơn và nâng cao danh tiếng thương hiệu mà chứng nhận ISO đòi hỏi, thường sẽ quyết định hướng tới việc nâng cao lợi nhuận và ROI cao.

3. Quá trình chứng nhận ISO 

Quy trình chứng nhận ISO được tiến hành giữa một công ty hoặc tập đoàn mong muốn được chứng nhận và một đối tác ISO được công nhận được gọi là tổ chức chứng nhận. Các chuyên gia tư vấn bên ngoài cũng có thể tham gia để giúp quá trình diễn ra suôn sẻ hơn.

Việc được chứng nhận có nghĩa là phải ghi lại một cách phức tạp các quy trình mà một tiêu chuẩn được áp dụng. Sau đó, hệ thống quản lý tài sản hoặc quy trình sẽ được triển khai để điều chỉnh các quy trình nội bộ phù hợp với yêu cầu và cung cấp khả năng truy xuất nguồn gốc. Tiếp theo, một cuộc đánh giá được tiến hành để đảm bảo sự phù hợp, sau đó có thể đưa ra thông báo chứng nhận. Là bước cuối cùng liên tục, việc kiểm tra giám sát thường xuyên được tiến hành để đảm bảo sự tuân thủ liên tục.

Chứng nhận có thể trông rất khác nhau tùy thuộc vào quy trình nội bộ của công ty và tiêu chuẩn được áp dụng. Tuy nhiên, đây là tóm tắt cơ bản của quy trình chung:

1. Bước 1 – Xác định tiêu chuẩn ISO áp dụng: Quyết định tiêu chuẩn ISO nào áp dụng cho quy trình sản xuất của bạn. Sau đó, hãy liên hệ với kiểm toán viên và đăng ký chứng nhận.
2. Bước 2 – Đánh giá các hệ thống hiện có: Tiến hành kiểm toán nội bộ để đánh giá hoạt động hiện tại của bạn và xác định khoảng cách giữa các quy trình hiện tại và tiêu chuẩn ISO đã chọn.
3. Bước 3 – Xây dựng kế hoạch thực hiện: Tạo một kế hoạch nêu chi tiết cách tổ chức của bạn sẽ điều chỉnh hoạt động của mình theo tiêu chuẩn ISO đã chọn. Điều này bao gồm việc triển khai hệ thống quản lý quy trình nêu chi tiết các thay đổi về quy trình, tài liệu và các buổi đào tạo với nhân viên.
4. Bước 4 – Thực hiện kế hoạch: Bắt đầu thực hiện kế hoạch thực hiện và thực hiện các thay đổi hoạt động cần thiết. Đảm bảo rằng nhân viên được đào tạo và nhận thức được các quy trình và tiêu chuẩn mới.
5. Bước 5 – Đánh giá của bên thứ ba: Gửi tài liệu và hệ thống quản lý quy trình đã triển khai của bạn. Kiểm toán viên sẽ đánh giá hoạt động của bạn theo tiêu chuẩn ISO đã chọn.
6. Bước 6 – Giải quyết những điểm không phù hợp: Nếu cuộc kiểm toán bên ngoài phát hiện ra các lĩnh vực không tuân thủ thì những lĩnh vực này phải được giải quyết trước khi có thể cấp chứng nhận.
7. Bước 7 – Nhận được chứng nhận: Sau khi đánh giá bên ngoài thành công và giải quyết mọi vấn đề không tuân thủ, tổ chức của bạn sẽ được cấp chứng nhận ISO.
8. Bước 8 – Tuân thủ liên tục: Đạt được chứng nhận ISO không chỉ là hoạt động một lần mà là một quá trình liên tục đòi hỏi phải kiểm tra và cập nhật thường xuyên để đảm bảo rằng nhà sản xuất luôn tuân thủ các tiêu chuẩn ngày càng phát triển . Với mỗi giai đoạn gia hạn, bạn sẽ tìm thấy cơ hội cải tiến, từ đó nâng cao lợi thế cạnh tranh và tăng niềm tin của khách hàng.

Chứng nhận chắc chắn kéo theo chi phí. Những điều này gần như rơi vào ba loại. Chi phí phát triển cho việc ghi lại các quy trình và thực hiện các thay đổi của tổ chức. Đào tạo nhân viên và tiến hành đánh giá nội bộ để đảm bảo quá trình chứng nhận diễn ra suôn sẻ hơn. Và cuối cùng là đăng ký và quá trình kiểm toán bên ngoài.

4. Top 5 tiêu chuẩn ISO được sử dụng trong sản xuất

Tiếp theo, chúng ta hãy xem xét các tiêu chuẩn ISO phù hợp nhất cho các công ty sản xuất ở mọi quy mô. Chúng tôi cũng xem xét một số chứng chỉ dành riêng cho ngành hữu ích cho các nhà sản xuất dưới đây.

4.1. ISO 9001

Là một phần của loạt chứng chỉ ISO 9000 tập trung vào quản lý chất lượng, ISO 9001 là tiêu chuẩn ISO được chứng nhận rộng rãi nhất cho khu vực tư nhân trên thế giới với hơn 1 triệu công ty được chứng nhận cho đến nay.

ISO 9001 liên quan đến việc triển khai hệ thống quản lý chất lượng (QMS) áp dụng cho bất kỳ loại hình tổ chức nào muốn cải thiện khả năng đáp ứng các yêu cầu của khách hàng và quy định. Tiêu chuẩn này không đảm bảo chất lượng sản phẩm mà đảm bảo chất lượng của các quy trình nội bộ của tổ chức.

Các yêu cầu toàn diện do ISO 9001 đặt ra liên quan đến nhiều khía cạnh khác nhau trong hoạt động của tổ chức. Chúng bao gồm tập trung vào khách hàng, lãnh đạo, gắn kết, tiếp cận quy trình, cải tiến liên tục, ra quyết định dựa trên dữ liệu và quản lý mối quan hệ.

Đạt được chứng nhận ISO 9001 thường dẫn đến sự gia tăng tổng thể về hiệu quả hoạt động và giảm lãng phí. Nó cũng làm tăng sự hài lòng của khách hàng vì cải tiến chất lượng là mục tiêu chính của tiêu chuẩn. Chứng nhận có thể mở ra nhiều cánh cửa cho các thị trường mới nơi ISO 9001 là yêu cầu tối thiểu đối với các nhà cung cấp. Nhìn chung, ISO 9001 có thể là yếu tố thay đổi cuộc chơi cho các nhà sản xuất đang tìm cách nâng cao hoạt động quản lý chất lượng và mở rộng thị trường của mình.

4.2. ISO 45001

Là một phần của sự tập trung ngày càng tăng vào sức khỏe và an toàn nghề nghiệp, ISO 45001 là tiêu chuẩn được công nhận trên toàn cầu được thiết kế để giảm thiểu rủi ro và ngăn ngừa thương tích tại nơi làm việc. Giống như ISO 9001, nó có thể áp dụng cho các tổ chức thuộc mọi loại hình và quy mô nhằm thiết lập và duy trì một môi trường làm việc an toàn.

ISO 45001 nhấn mạnh việc tạo ra một khuôn khổ xác định các mối nguy tiềm ẩn, đánh giá rủi ro và thực hiện các biện pháp kiểm soát để có nơi làm việc an toàn hơn. Không giống như các quy định thực thi các yêu cầu an toàn tối thiểu, tiêu chuẩn này thúc đẩy sự cải tiến liên tục các quy trình về sức khỏe và an toàn. Việc đáp ứng các yêu cầu của ISO 45001 thường dẫn đến ít tai nạn hơn, giảm chi phí bảo hiểm và giảm trách nhiệm pháp lý.

Đối với các nhà sản xuất, việc đạt được chứng nhận ISO 45001 có thể tạo sự khác biệt cho họ trong các thị trường cạnh tranh, biến nó thành tài sản chiến lược cho cả sự an toàn và tăng trưởng kinh doanh. Nó cũng giải quyết những rủi ro đặc biệt vốn có trong môi trường sản xuất như rủi ro máy móc, phơi nhiễm hóa chất hoặc các vấn đề về công thái học. Sự tuân thủ vừa đảm bảo một môi trường làm việc an toàn hơn vừa nâng cao hiệu quả vì ít tai nạn hơn đồng nghĩa với ít thời gian ngừng hoạt động hơn và năng suất cao hơn. Ngoài ra, chứng nhận có thể là một lợi thế cạnh tranh trong các thị trường ưu tiên an toàn và sức khỏe nghề nghiệp như EU, Vương quốc Anh hoặc Úc, nâng cao danh tiếng của nhà sản xuất và sự tin cậy của khách hàng.

4.3. ISO 14001

ISO 14001 là một phần của bộ chứng chỉ ISO 14000 tập trung vào quản lý môi trường. Tiêu chuẩn này được thiết kế để giúp các tổ chức giảm thiểu tác động đến môi trường và tuân thủ các luật và quy định có liên quan.

ISO 14001 tập trung vào việc triển khai các hệ thống quản lý môi trường (EMS) giúp các tổ chức xác định, giám sát và kiểm soát các khía cạnh môi trường của mình. Nó khuyến khích các công ty xem xét các khía cạnh môi trường liên quan đến hoạt động của họ như ô nhiễm không khí, các vấn đề về nước và nước thải, quản lý chất thải, ô nhiễm đất,… Việc tuân thủ ISO 14001 thường giúp sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn và giảm chất thải, do đó dẫn đến chi phí tiết kiệm. Nó cũng thể hiện cam kết quản lý môi trường có thể nâng cao danh tiếng của tổ chức và mối quan hệ với các bên liên quan.

Đối với các nhà sản xuất, ISO 14001 ngày càng trở nên quan trọng do sự chú trọng ngày càng tăng của người tiêu dùng và quy định đối với các hoạt động bền vững. Việc tuân thủ giúp giảm rủi ro bị phạt theo quy định nhưng cũng thu hút các khách hàng và đối tác quan tâm đến môi trường. Do đó, các nhà sản xuất có ISO 14001 thường có lợi thế cạnh tranh trên các thị trường tập trung vào tính bền vững.

4.4. ISO 50001

Giống như ISO 14001 đã nói ở trên, tiêu chuẩn ISO 50001 cũng giải quyết các mối lo ngại về tính bền vững nhưng chỉ tập trung vào quản lý năng lượng. Tuy nhiên, cả hai đều là một phần trong cam kết rộng hơn của ISO đối với hành vi có trách nhiệm của doanh nghiệp. Tiêu chuẩn này nhằm mục đích giúp các tổ chức cải thiện hiệu suất năng lượng, giảm chi phí năng lượng và đáp ứng các mục tiêu về môi trường và giảm lượng carbon.

ISO 50001 yêu cầu tạo ra một hệ thống quản lý năng lượng (EnMS) giống như EMS được ISO 14001 khuyến khích. Tiêu chuẩn này nhấn mạnh đến việc cải tiến liên tục, thúc đẩy các tổ chức liên tục đánh giá và tối ưu hóa hiệu suất năng lượng của họ trên nhiều khía cạnh hoạt động khác nhau, từ cung cấp đến sản xuất và vận chuyển.

Đối với các nhà sản xuất, ISO 50001 là một công cụ quan trọng để tối ưu hóa các quy trình tiêu tốn nhiều năng lượng và giảm chi phí vận hành. Do sự tập trung ngày càng tăng trên toàn cầu vào tính bền vững và lượng khí thải carbon, việc tuân thủ tiêu chuẩn này có thể là điểm khác biệt đáng kể của thị trường. Các nhà sản xuất đạt được chứng nhận ISO 50001 không chỉ giúp giảm chi phí năng lượng, do đó tăng hiệu quả hoạt động mà còn thu hút các bên liên quan có ý thức về môi trường.

4.5. ISO 10204

Mặc dù không được công nhận rộng rãi như các chứng nhận trên nhưng ISO 10204 là một tiêu chuẩn vô giá đối với nhiều công ty trong ngành sản xuất, cung cấp hướng dẫn về chứng nhận vật liệu và báo cáo thử nghiệm, đồng thời nhằm mục đích xác minh thành phần nguyên liệu của sản phẩm để đảm bảo chúng đáp ứng các tiêu chí cụ thể.

ISO 10204 yêu cầu nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp cung cấp tài liệu chính thức, thường được gọi là Chứng chỉ thử nghiệm nhà máy hoặc Báo cáo thử nghiệm nhà máy (MTC/MTR), để chứng nhận các thông số kỹ thuật vật liệu của sản phẩm. Các báo cáo này xác nhận các đặc tính hóa học và cơ học của vật liệu được sử dụng, tạo ra lớp đảm bảo bổ sung cho người mua cũng như các cơ quan quản lý.

Giống như nhiều tiêu chuẩn ISO khác, ISO 10204 nhằm mục đích thúc đẩy môi trường kinh doanh nhấn mạnh vào sự tin cậy và độ tin cậy. Các nhà sản xuất tuân thủ nó có thể đảm bảo với khách hàng rằng sản phẩm của họ đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng và tính toàn vẹn của vật liệu. ISO 10204 có sức hấp dẫn đặc biệt trong các lĩnh vực mà thành phần vật liệu đóng vai trò quan trọng, chẳng hạn như hàng không vũ trụ, ô tô và chăm sóc sức khỏe. Việc đáp ứng tiêu chuẩn ISO 10204 không chỉ thể hiện sự cam kết về chất lượng mà còn về sự an toàn và tuân thủ. Nó có thể là một yếu tố quan trọng trong việc tạo sự khác biệt cho một nhà sản xuất trong các thị trường có quy định chặt chẽ hoặc nhạy cảm về chất lượng.

5. Tiêu chuẩn ISO dành riêng cho từng ngành

Bên cạnh các tiêu chuẩn phổ biến hơn giữa các nhà sản xuất, phần lớn các tiêu chuẩn ISO dành cho các lĩnh vực sản xuất riêng biệt. Chúng cũng có thể mang lại lợi thế cạnh tranh, đơn giản hóa việc tuân thủ quy định và đôi khi còn là yêu cầu bắt buộc để hoạt động ở một số thị trường nhất định. Dưới đây là một vài cái đáng chú ý:

• Nhóm chứng chỉ ISO 25.x: Các tiêu chuẩn này liên quan cụ thể đến kỹ thuật sản xuất và bao gồm các danh mục phụ như 25.020 (Quy trình tạo hình sản xuất), 25.030 (Sản xuất bồi đắp), 25.160 (Hàn, hàn đồng và hàn thiếc),… Dành cho các nhà sản xuất tập trung vào nâng cao kỹ thuật sản xuất hoặc các nhiệm vụ kỹ thuật chuyên biệt, những tiêu chuẩn này có thể là công cụ đảm bảo độ chính xác và chất lượng cao đồng thời đảm bảo lợi thế cạnh tranh ở nhiều thị trường.
• ISO 22000: Tiêu chuẩn này rất cần thiết đối với các nhà sản xuất thực phẩm và đồ uống tập trung vào hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Nó giúp đảm bảo rằng các sản phẩm thực phẩm đáp ứng các tiêu chí an toàn nghiêm ngặt trong toàn bộ chuỗi cung ứng, tạo niềm tin cho cả người tiêu dùng và cơ quan quản lý.
• ISO 13485:2016: Được thiết kế riêng cho các nhà sản xuất thiết bị y tế, tiêu chuẩn này nhấn mạnh vào việc đáp ứng các yêu cầu pháp lý và của khách hàng, đảm bảo tính hiệu quả của các thiết bị y tế và thúc đẩy các nỗ lực cải tiến liên tục.
• ISO 27001: Mặc dù không dành riêng cho sản xuất nhưng tiêu chuẩn hệ thống quản lý bảo mật thông tin (ISMS) này ngày càng quan trọng đối với các nhà sản xuất khi các mối đe dọa mạng ngày càng tinh vi hơn. Nó đặc biệt phù hợp với những nhà sản xuất xử lý dữ liệu nhạy cảm hoặc là một phần của chuỗi cung ứng quan trọng hoặc chiến lược.
• Bộ ISO 55000: Tập trung vào quản lý tài sản, các tiêu chuẩn này (đặc biệt là 55001 và 55002) rất cần thiết đối với các nhà sản xuất có khoản đầu tư đáng kể vào máy móc và cơ sở hạ tầng. Chúng cung cấp một khuôn khổ để thiết lập và duy trì một hệ thống quản lý tài sản hiệu quả (AMS). Bằng cách tối ưu hóa vòng đời của tài sản, các tiêu chuẩn này cũng có thể giúp tiết kiệm chi phí, tăng độ tin cậy và nâng cao tuổi thọ của tài sản.

Việc thực hiện bất kỳ tiêu chuẩn nào ở trên có thể giúp hợp lý hóa hoạt động, cải thiện quản lý rủi ro, nâng cao danh tiếng của doanh nghiệp sản xuất và mang lại các lợi ích trực tiếp, hữu hình khác.