Chuyển đổi số trong ngành bán lẻ đang làm thay đổi nhanh chóng cách người tiêu dùng tham gia mua sắm. Mua hàng online, thanh toán online và kinh doanh mặt hàng thiết yếu trên các sàn thương mại điện tử đã dần trở thành tác vụ quen thuộc trong cuộc sống hiện đại.

Tuy nhiên vì thiếu kinh nghiệm triển khai nên ngành bán lẻ vẫn trì trệ trên hành trình chuyển mình. Vậy đâu là hướng đi đúng đắn giúp ngành bán lẻ bứt tốc trên đường đua chuyển đổi số?

Tổng quan ngành bán lẻ

1.1 Tổng quan thị trường ngành

Giới thiệu tổng quan về thị trường hiện nay:

• Quy mô toàn thị trường ngành bán lẻ là 142 tỷ USD
• Đóng góp 59% cho GDP Quốc gia

(Nguồn: Trung tâm nghiên cứu CSI)

1.2 Loại hình doanh nghiệp ngành bán lẻ:

Thời trang: Số lượng; Tỷ lệ %: 14%

Mỹ phẩm: Số lượng; Tỷ lệ %: 14%

Điện máy, đồ gia dụng: Số lượng; Tỷ lệ %: 20%

Thiết bị công nghệ: Số lượng; Tỉ lệ %: 8%

Thiết bị văn phòng, văn phòng phẩm: Số lượng; Tỉ lệ %: 9%

Thực phẩm: Số lượng; Tỷ lệ %: 31%

(Nguồn: Center for WTO and International Trade – VCCL)

Xu hướng ngành bán lẻ

2.1 Sự bùng nổ của Thương mại điện tử

Theo báo cáo của We Are Social và Hootsuite đầu năm 2020. Việt Nam có 68 triệu người dùng Internet, được đánh giá là một trong những thị trường thương mại điện tử (TMĐT) phát triển nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. Đến năm 2020, quy mô thị trường TMĐT của Việt Nam đã đạt tới 13 tỷ USD. Đây có thể coi là cơ hội tốt cho những nhà kinh doanh bán lẻ.

2.2 Áp dụng công nghệ hiện đại

Cùng với sự phát triển của công nghệ, thói quen mua sắm tiêu dùng của khách hàng cũng dần thay đổi. Khách hàng có thói quen xem xét và lựa chọn hàng hóa trực tuyến trước khi đặt mua hoặc đến mua tại cửa hàng. Vì thế, ứng dụng công nghệ hiện đại giúp doanh nghiệp có thể cung cấp dịch vụ chăm sóc khách hàng với những trải nghiệm và giá trị khác biệt, từ đó gia tăng doanh số hoạt động. Cùng thông qua việc ứng dụng công nghệ, các cửa hàng truyền thống có cơ hội chuyên môn hóa, trở thành các cửa hàng tiện lợi hay siêu thị mini và đạt doanh số tốt hơn.

2.3 Bán hàng đa kênh (Offline & Online)

Khách hàng hiện đại tham gia mua sắm trên nhiều nền tảng khác nhau, từ Facebook, website, các sàn TMĐT cho đến các cửa hàng truyền thống. Chính vì vậy, bán hàng đa kênh là một xu hướng tác động rộng mênh mông đến sự tăng trưởng của thị trường bán lẻ Việt Nam năm 2021 và các năm tiếp theo.

2.4 Thanh toán không tiếp xúc

Thanh toán không tiếp xúc là xu hướng của tương lai, đem lại nhiều tiện ích cho khách hàng, vừa an toàn vừa tiết giảm chi phí. Từ đó, nâng cao trải nghiệm mua sắm của khách hàng, tăng cường tốt về danh vị kinh doanh từ phía khách hàng.

Chuyển đổi số SME ngành bán lẻ

Giải pháp chuyên dụng Cấp độ 1: Sẵn sàng

Từng bước làm quen với chuyển đổi số

Nghiệp vụ bán hàng

Phần mềm tính tiền

Tính năng: Hỗ trợ tính tiền và in hóa đơn

Lợi ích:

• Giúp người bán tính tiền nhanh, chính xác mà không cần nhớ giá sản phẩm
• Tránh những nhầm lẫn, sai sót trong quá trình tính tiền của con người
• Đẩy nhanh tốc độ tính tiền của thu ngân trong lúc đông khách

Quy mô đáp ứng: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa

Xây dựng trang đặt hàng Online

Tính năng: Giúp nhà bán hàng tạo trang đặt hàng online đơn giản, nhanh chóng và tăng thêm đơn từ các nền tảng có sẵn như trang cá nhân Facebook, các hội nhóm

Lợi ích:

• Đưa trang bán hàng online đơn giản, nhanh chóng và bán hàng ngay.
• Dễ dàng quảng bá, chia sẻ link/mã QR gian hàng online của shop qua Facebook, Zalo, SMS cho người mua.
• Người mua hàng dễ dàng lựa chọn, đặt hàng từ xa. Chủ shop không cần tư vấn nhiều.

Quy mô đáp ứng: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa

(Doanh nghiệp nhỏ nên áp dụng)

Kết nối thiết bị bán hàng, máy in hóa đơn, máy quét mã vạch

Tính năng: Các loại máy như máy in bill, máy quét mã vạch,… giúp xử lý nhanh và chính xác việc bán hàng.

Lợi ích:

• Giúp cửa hàng đẩy nhanh quá trình bán hàng hoặc kiểm tra thông tin sản phẩm
• Tạo sự chuyên nghiệp trong khâu bán hàng

Quy mô đáp ứng: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa

Hỗ trợ thanh toán không tiếp xúc

Tính năng: Giúp người mua hàng dễ dàng thanh toán với nhiều hình thức (Ví điện tử và quét mã QR)

Lợi ích:

• Tiết kiệm thời gian cho chủ shop so với việc thanh toán bằng tiền mặt
• Tạo trải nghiệm thanh toán đơn giản cho khách hàng

Quy mô đáp ứng: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa

Nghiệp vụ quản lý

Công cụ quản lý sản phẩm, tồn kho, khách hàng

Tính năng: Công cụ giúp quản lý kho, quản lý khách hàng và doanh thu

Lợi ích:

• Dễ dàng theo dõi tồn kho sản phẩm theo thời gian thực để biết sản phẩm còn hay hết
• Lưu lại toàn bộ thông tin khách hàng để tiếp thị bán hàng về sau

Quy mô đáp ứng: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa

Giải pháp chuyên dụng Cấp độ 2: Giai đoạn tăng trưởng

Áp dụng mạnh công nghệ để chuyển đổi số

Nghiệp vụ bán hàng

Khởi tạo các kênh bán hàng Online

Tính năng: Giúp khởi tạo nhanh chóng thêm các kênh bán hàng (Cửa hàng, mạng xã hội, sàn TMĐT,…) để tăng đơn hàng và tạo trải nghiệm tốt cho người mua hàng.

Lợi ích:

• Xây dựng các kênh bán hàng mới như: Trang web bán hàng, fanpage Facebook, mặt hàng trên Sàn (shopee, lazada…)
• Thu hút khách hàng vào kênh (fanpage, gian hàng,…) tăng traffic
• Tăng lượng đơn hàng qua các kênh đó, từ đó tăng doanh thu bán hàng.

Quy mô đáp ứng: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa

Xử lý đơn hàng tập trung và đẩy đơn vận chuyển

Tính năng: Giúp việc quản lý đơn hàng thông suốt, đơn hàng từ nhiều kênh sẽ tập trung về một nơi để xử lý.

Lợi ích:

• Xử lý đơn hàng tập trung, giúp xử lý lượng khối lượng đơn hàng lớn thông suốt, nhanh chóng, chính xác và tiết kiệm nhân lực.
• Tất cả thao tác từ tiếp nhận đơn hàng, chốt đơn, đóng gói, xuất kho, đẩy đơn cho shipper đều diễn ra tại một nơi duy nhất.
• Mọi trạng thái đơn hàng như đang giao, đã giao, trả hàng,… sẽ được tự động cập nhật trên phần mềm.
• Tự động đối soát tiền cước vận chuyển, COD của các hãng vận chuyển.

Quy mô đáp ứng: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa

Quản lý cửa hàng trên ứng dụng điện thoại

Tính năng: Sử dụng ứng dụng điện thoại để quản lý và quản lý kinh doanh của cửa hàng từ xa, mọi lúc, mọi nơi.

Lợi ích:

• Theo dõi doanh thu & tình trạng bán hàng của cửa hàng đến từng chi tiết.
• Quản lý tồn kho từng sản phẩm, quản lý đơn hàng bán ra, kiểm tra nhanh doanh thu, lãi lỗ, tài chính chi tiêu trong cửa hàng…
• Tăng trải nghiệm bán hàng thông qua các tiện ích: quét mã QR để kiểm tra thông tin sản phẩm, thanh toán và in bill thông qua hệ thống bluetooth…
• Sử dụng điện thoại để hỗ trợ kiểm kho, thay cho việc quét. Hạn chế sai sót hay việc phải ghi nhớ quá nhiều.

Quy mô đáp ứng: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa

Cổng đặt hàng Online toàn diện

Tính năng: Khách hàng có thể chủ động tìm hiểu về sản phẩm và tiến hành thanh toán bất cứ khi nào mà không cần phải tốn thời gian gọi điện hay nhắn tin cho cửa hàng.

Lợi ích:

• Giới thiệu chi tiết sản phẩm giúp người mua hàng đưa ra quyết định nhanh chóng.
• Khách hàng có thể lựa chọn nhiều phương thức thanh toán (Chuyển khoản, Ví điện tử, quét mã QR) để thanh toán đơn hàng.
• Tự động hoá từ khâu đặt hàng đến thanh toán giúp tiết kiệm thời gian cho người mua hàng.

Quy mô đáp ứng: Nhỏ, vừa

Nghiệp vụ quản lý

Phần mềm quản lý bán hàng đa kênh

Tính năng: Bằng các giải pháp CRM (Quản lý mối quan hệ khách hàng) tập trung đơn hàng, khách hàng, sản phẩm từ các kênh khác nhau trên cùng một phần mềm, giúp nhà bán hàng tiết kiệm nhân lực, thời gian.

Lợi ích:

• Giảm chi phí vận hành bán hàng và CRM trên nhiều kênh bán hàng khác nhau
• Xử lý và vận chuyển các đơn hàng trên phần mềm
• Tạo trải nghiệm liền mạch cho người mua hàng khi mua sắm

Quy mô đáp ứng: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa

Giải pháp chuyên dụng Cấp độ 3: Giai đoạn đột phá

Tăng trưởng doanh thu vượt bậc

Nghiệp vụ bán hàng

Ứng dụng Marketing Automation

Tính năng: Xây dựng chiến dịch marketing phù hợp với từng nhóm khách hàng giúp tăng tỉ lệ chuyển đổi với những khách hàng cũ đồng thời tăng tương tác với nhóm khách hàng mới để duy trì mối quan hệ thân thiết.

Lợi ích:

• Giúp tăng doanh thu từ tập khách hàng cũ nhờ ứng dụng Remarketing gửi tin nhắn SMS, Zalo về CTKM, voucher giảm giá,…
• Giúp gửi các chiến dịch Marketing tự động tới từng nhóm khách hàng phù hợp để up sale, CSKH
• Gia tăng hiệu quả chăm sóc khách hàng
• Gia tăng tỷ lệ chuyển đổi khi khách hàng: Đặt hàng thành công, nhận hàng thành công hay gửi tin chúc mừng sinh nhật và gửi thông điệp chúc mừng lễ tết

Quy mô đáp ứng: Nhỏ, Vừa

Omnichannel Loyalty

Tính năng: Cho phép tạo các chương trình điểm thưởng dành cho khách hàng thân thiết trên nền tảng đa kênh.

Lợi ích:

• Tạo trải nghiệm liền mạch về chương trình điểm thưởng dành cho khách hàng
• Tăng mức độ trung thành của khách hàng
• Hỗ trợ tăng doanh thu bằng chiến lược
• Up sale, cross sale

Quy mô đáp ứng: Nhỏ, vừa

Trợ lý ảo hỗ trợ bán hàng

Tính năng: Giúp đưa ra những nhận định về xu hướng bán hàng dựa trên các phân tích từ trợ lý ảo.

Lợi ích:

• Giúp đưa ra những phân tích xu hướng kinh doanh chính xác và kịp thời
• Đưa ra những gợi ý chính xác nhất về các sản phẩm tiềm năng để lên chiến lược nhập hàng
• Phân tích và báo cáo tự động các chỉ số quan trọng trong hoạt động kinh doanh từ chủ shop

Quy mô đáp ứng: Nhỏ, Vừa

Nghiệp vụ quản lý

Quản lý khách hàng tự động (CRM)

Tính năng: Giải pháp CRM cho phép lưu trữ thông tin và lịch sử mua hàng chi tiết giúp nhà bán hàng nắm được cụ thể hành vi mua sắm của từng đối tượng khách hàng.

Lợi ích:

• Giúp nắm rõ chân dung khách hàng mục tiêu và đảm bảo quy trình từ bán hàng đến hỗ trợ được vận hành hiệu quả.
• Giúp chủ kinh doanh dễ dàng tạo các ưu đãi phù hợp với từng nhóm đối tượng khách hàng.

Quy mô đáp ứng: Nhỏ, vừa

Giải pháp chuyển đổi số cơ bản

Ngoài các giải pháp chuyển đổi số cho chuyên ngành Bán lẻ đã trình bày ở trên, doanh nghiệp còn phải chuyển đổi số các hoạt động vận hành nói chung như Tài chính kế toán, Kinh doanh-Marketing, Quản trị nhân sự và các Hoạt động điều hành khác. Các giải pháp chuyển đổi số bao gồm phần mềm/nền tảng, hạ tầng và dịch vụ.

• Tiêu chí phân loại quy mô của đơn vị kinh doanh theo hướng dẫn của Nghị định 39/2018/NĐ-CP về hướng dẫn luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa
• Đơn vị kinh doanh Siêu nhỏ: Dưới 02 cửa hàng hoặc doanh thu < 10 tỷ/năm
• Đơn vị kinh doanh Nhỏ: Từ 2-10 cửa hàng hoặc doanh thu<100 tỷ/năm
• Đơn vị kinh doanh Vừa: Trên 10 cửa hàng hoặc doanh thu <300 tỷ/năm

Kỹ năng công nghệ cần đào tạo

Đây là các kỹ năng bắt buộc phải có khi chuyển đổi số với các doanh nghiệp SME. Các kỹ năng có độ phức tạp khác nhau, phụ thuộc vào cấp độ chuyển đổi số.

Nguồn: Sưu tầm Internet