Trong thời đại số hóa, Internet vạn vật (IoT) đang trở thành công cụ không thể thiếu đối với các tổ chức trên nhiều lĩnh vực. Công nghệ này giúp tối ưu hóa hoạt động, nâng cao hiểu biết về khách hàng, cải thiện quá trình ra quyết định và tăng cường giá trị doanh nghiệp. Hãy cùng Asiasoft tìm hiểu chi tiết về IoT và tác động của nó đối với môi trường kinh doanh hiện đại.

1. Internet vạn vật (IoT) là gì?

Internet vạn vật (IoT) là hệ thống kết nối các thiết bị thông minh, cho phép chúng giao tiếp với nhau và với đám mây. Sự phát triển của công nghệ chip và viễn thông đã tạo điều kiện cho hàng tỷ thiết bị kết nối internet, từ đồ gia dụng đến máy móc công nghiệp.

Khái niệm IoT đã xuất hiện từ thập niên 90, nhưng ban đầu bị hạn chế bởi kích thước và chi phí của chip. Với sự tiến bộ công nghệ, chip ngày càng nhỏ gọn, mạnh mẽ và thông minh hơn, đồng thời chi phí tích hợp cũng giảm đáng kể.

Hiện nay, IoT đã trở thành một ngành công nghiệp riêng biệt, tập trung vào việc kết nối mọi thiết bị trong nhà, văn phòng và doanh nghiệp. Các thiết bị này có khả năng tự động trao đổi dữ liệu qua internet, tạo nên một mạng lưới “thiết bị điện toán vô hình” rộng khắp.

2. Tầm quan trọng của IoT trong môi trường kinh doanh hiện đại

2.1. Tối ưu hóa hiệu suất hoạt động

Việc triển khai các thiết bị IoT để tự động hóa và tối ưu hóa quy trình giúp doanh nghiệp nâng cao đáng kể hiệu quả và năng suất. Cụ thể, các cảm biến IoT có khả năng giám sát hiệu suất thiết bị một cách liên tục, từ đó phát hiện và xử lý các vấn đề tiềm ẩn trước khi chúng gây ra gián đoạn hoạt động. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu chi phí bảo trì mà còn cải thiện đáng kể thời gian hoạt động của thiết bị.

2.2. Đưa ra quyết định dựa trên phân tích dữ liệu

Các thiết bị IoT tạo ra khối lượng dữ liệu lớn, mang lại cơ hội cho doanh nghiệp đưa ra quyết định kinh doanh sáng suốt và phát triển mô hình kinh doanh mới. Thông qua việc phân tích dữ liệu này, doanh nghiệp có thể thu được những hiểu biết sâu sắc về hành vi khách hàng, xu hướng thị trường và hiệu suất hoạt động. Những thông tin này là nền tảng quan trọng cho việc hoạch định chiến lược, phát triển sản phẩm và phân bổ nguồn lực hiệu quả.

2.3. Tối ưu hóa chi phí hoạt động

Bằng cách giảm thiểu các quy trình thủ công và tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại, IoT đóng vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí và nâng cao lợi nhuận. Ví dụ điển hình là việc sử dụng các thiết bị IoT để theo dõi và tối ưu hóa mức tiêu thụ năng lượng, không chỉ giúp giảm chi phí mà còn cải thiện tính bền vững trong hoạt động kinh doanh.

2.4. Nâng tầm trải nghiệm khách hàng

Ứng dụng công nghệ IoT trong việc thu thập và phân tích dữ liệu về hành vi khách hàng cho phép doanh nghiệp tạo ra những trải nghiệm được cá nhân hóa và hấp dẫn hơn. Ví dụ, trong lĩnh vực bán lẻ, việc sử dụng cảm biến IoT để theo dõi hành trình của khách hàng trong cửa hàng giúp doanh nghiệp có thể đưa ra những ưu đãi phù hợp dựa trên hành vi mua sắm cụ thể của từng cá nhân.

3. Cơ chế hoạt động của IoT

Hệ thống IoT vận hành thông qua quá trình thu thập và xử lý dữ liệu từ các thiết bị thông minh. Cụ thể, dữ liệu được thu thập bởi các cảm biến tích hợp trong thiết bị IoT, sau đó được truyền qua cổng IoT để phân tích bởi các ứng dụng hoặc hệ thống back-end.

Một hệ sinh thái IoT hoàn chỉnh bao gồm bốn thành phần chính:

3.1. Thiết bị cảm biến

Hệ sinh thái IoT bao gồm các thiết bị thông minh được trang bị hệ thống nhúng, như bộ xử lý, cảm biến và phần cứng truyền thông. Các thiết bị này có khả năng thu thập, xử lý và truyền dữ liệu từ môi trường xung quanh.

3.2. Kết nối mạng

Các thiết bị IoT tương tác qua mạng internet, chia sẻ dữ liệu thông qua cổng IoT – một trung tâm kết nối cho các thiết bị. Trước khi truyền đi, dữ liệu có thể được xử lý sơ bộ tại thiết bị biên để tối ưu hóa quá trình truyền tải.

3.3. Phân tích dữ liệu

Hệ thống IoT tập trung vào việc xử lý dữ liệu có giá trị để phát hiện mẫu, đưa ra đề xuất và dự đoán các vấn đề tiềm ẩn. Việc phân tích dữ liệu tại thiết bị giúp giảm tải cho mạng và tối ưu hóa băng thông.

Các thiết bị IoT có khả năng tương tác và ra quyết định dựa trên thông tin trao đổi lẫn nhau. Mặc dù phần lớn quá trình này diễn ra tự động, con người vẫn có thể can thiệp để cấu hình, điều chỉnh hoặc truy cập dữ liệu khi cần thiết.

Ngoài ra, việc tích hợp trí tuệ nhân tạo và học máy vào hệ thống IoT giúp nâng cao hiệu quả và tính linh hoạt trong quá trình thu thập và xử lý dữ liệu.

3.4. Giao diện người dùng

Để quản lý hiệu quả các thiết bị IoT, các nhà phát triển thường sử dụng giao diện người dùng đồ họa (GUI). Các ứng dụng web hoặc di động được thiết kế đặc biệt để giúp người dùng dễ dàng quản lý, giám sát và cấu hình các thiết bị thông minh trong hệ thống IoT.

4. Ví dụ về các ứng dụng IoT cho người tiêu dùng và doanh nghiệp

• Nông nghiệp. IoT có thể mang lại lợi ích cho nông dân bằng cách giúp công việc của họ trở nên dễ dàng hơn. Ví dụ, các cảm biến có thể thu thập dữ liệu về lượng mưa, độ ẩm, nhiệt độ và thành phần đất, và IoT có thể giúp tự động hóa các kỹ thuật canh tác. Ngoài ra, các thiết bị IoT có thể được sử dụng để giám sát sức khỏe của vật nuôi, theo dõi thiết bị và hợp lý hóa quản lý chuỗi cung ứng.
• Xây dựng. IoT có thể giúp giám sát các hoạt động liên quan đến cơ sở hạ tầng. Ví dụ, các cảm biến có thể theo dõi các sự kiện hoặc thay đổi trong các tòa nhà, cầu và các cơ sở hạ tầng khác có thể gây nguy hiểm cho an toàn. Điều này mang lại những lợi ích như cải thiện quản lý và ứng phó sự cố, giảm chi phí vận hành và nâng cao chất lượng dịch vụ.
• Tự động hóa nhà ở. Một doanh nghiệp tự động hóa nhà ở có thể sử dụng IoT để giám sát và điều khiển các hệ thống cơ khí và điện trong một tòa nhà. Chủ nhà cũng có thể điều khiển và tự động hóa môi trường nhà ở từ xa bằng cách sử dụng các thiết bị IoT, bao gồm bộ điều nhiệt thông minh, hệ thống chiếu sáng, camera an ninh và trợ lý giọng nói như Alexa và Siri để tăng sự thoải mái và hiệu quả năng lượng.
• Tòa nhà và thành phố thông minh. Các thành phố thông minh có thể giúp người dân giảm lãng phí và tiêu thụ năng lượng. Họ có thể giảm chi phí năng lượng bằng cách sử dụng các cảm biến phát hiện số lượng người trong phòng và bật máy điều hòa nếu cảm biến phát hiện phòng họp đầy người hoặc giảm nhiệt nếu mọi người trong văn phòng đã về hết.
• Hệ thống tiêu dùng đô thị. Các công nghệ IoT cũng có thể được sử dụng để giám sát và quản lý tiêu dùng đô thị như đèn giao thông, đồng hồ đỗ xe, hệ thống quản lý chất thải và mạng lưới giao thông công cộng.
• Giám sát y tế. Các thiết bị IoT như hệ thống theo dõi bệnh nhân từ xa, thiết bị y tế thông minh và thiết bị theo dõi thuốc cho phép các nhà cung cấp dịch vụ y tế theo dõi tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, quản lý các bệnh mãn tính và cung cấp can thiệp kịp thời. IoT cho phép các nhà cung cấp theo dõi bệnh nhân chặt chẽ hơn bằng cách phân tích dữ liệu được tạo ra. Các bệnh viện cũng thường sử dụng hệ thống IoT để hoàn thành các nhiệm vụ như quản lý kho cho cả dược phẩm và thiết bị y tế.
• Bán lẻ. Các cảm biến và đèn hiệu IoT trong các cửa hàng bán lẻ có thể theo dõi chuyển động của khách hàng, phân tích mô hình mua sắm, quản lý mức tồn kho và cá nhân hóa thông điệp tiếp thị. Điều này nâng cao trải nghiệm mua sắm cho khách hàng và tối ưu hóa hoạt động của cửa hàng.
• Vận tải. Các thiết bị IoT giúp ngành vận tải bằng cách giám sát hiệu suất phương tiện, tối ưu hóa tuyến đường và theo dõi lô hàng. Ví dụ, hiệu quả sử dụng nhiên liệu của xe kết nối có thể được giám sát để giảm chi phí nhiên liệu và cải thiện tính bền vững. Các thiết bị IoT cũng có thể theo dõi tình trạng hàng hóa để đảm bảo nó đến đích trong điều kiện tối ưu.
• Thiết bị đeo. Các thiết bị đeo với cảm biến và phần mềm có thể thu thập và phân tích dữ liệu người dùng, gửi thông điệp đến các công nghệ khác về người dùng để làm cho cuộc sống của họ dễ dàng và thoải mái hơn. Thiết bị đeo cũng được sử dụng cho an toàn công cộng – ví dụ, bằng cách cải thiện thời gian phản ứng của nhân viên cứu hộ trong trường hợp khẩn cấp bằng cách cung cấp tuyến đường tối ưu đến một địa điểm hoặc theo dõi các dấu hiệu sinh tồn của công nhân xây dựng hoặc lính cứu hỏa tại các địa điểm nguy hiểm đến tính mạng.
• Quản lý năng lượng. Lưới điện thông minh, đồng hồ thông minh và hệ thống quản lý năng lượng được hỗ trợ bởi IoT cho phép các công ty tiện ích và người tiêu dùng giám sát và tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng, quản lý các chương trình đáp ứng nhu cầu và tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo hiệu quả hơn. Ví dụ, dữ liệu được thu thập bởi các thiết bị và cảm biến IoT giúp xác định các mô hình, thời điểm sử dụng cao điểm và các khu vực không hiệu quả.

5. Định nghĩa và ứng dụng IoT công nghiệp

IoT công nghiệp (IIoT) là hệ thống các thiết bị thông minh được triển khai trong môi trường sản xuất, bán lẻ, y tế và các lĩnh vực công nghiệp khác nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

Một số ứng dụng cụ thể của hệ thống công nghiệp thông minh trong các ngành:

5.1. Sản xuất

Trong lĩnh vực sản xuất, IoT doanh nghiệp được ứng dụng để thực hiện bảo trì dự đoán, giảm thiểu thời gian ngừng hoạt động không mong muốn và tăng cường an toàn lao động thông qua công nghệ đeo. Các ứng dụng IoT có khả năng dự báo sự cố máy móc trước khi xảy ra, từ đó giảm thiểu thời gian ngừng sản xuất. Thiết bị gắn trên mũ bảo hiểm, vòng đeo tay và hệ thống camera thị giác máy tính được triển khai để cảnh báo người lao động về các mối nguy hiểm tiềm ẩn, nâng cao mức độ an toàn trong môi trường làm việc.

5.2. Công nghiệp ô tô

Trong ngành sản xuất ô tô, việc phân tích dữ liệu từ cảm biến và robot đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất sản xuất và bảo dưỡng. Ví dụ, các cảm biến công nghiệp được sử dụng để tạo ra hình ảnh 3D chi tiết của các bộ phận bên trong phương tiện theo thời gian thực. Điều này cho phép quá trình chẩn đoán và khắc phục sự cố diễn ra nhanh chóng hơn, đồng thời hệ thống IoT có thể tự động đặt hàng phụ tùng thay thế khi cần thiết.

5.3. Kho vận và vận tải

Các thiết bị IoT trong lĩnh vực thương mại và công nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ quản lý chuỗi cung ứng. Chúng được sử dụng để quản lý hàng tồn kho hiệu quả, tối ưu hóa mối quan hệ với nhà cung cấp, quản lý đội xe và lập kế hoạch bảo trì. Các công ty vận tải áp dụng công nghệ IoT để theo dõi tài sản và tối ưu hóa mức tiêu thụ nhiên liệu trên các tuyến đường. Đặc biệt, công nghệ này phát huy hiệu quả trong việc kiểm soát chặt chẽ nhiệt độ trong các container lạnh. Nhờ các thuật toán định tuyến và tái định tuyến thông minh, các nhà quản lý chuỗi cung ứng có thể đưa ra những quyết định chiến lược dựa trên dữ liệu chính xác.

5.4. Bán lẻ

Trong lĩnh vực bán lẻ, Amazon đang dẫn đầu xu hướng đổi mới với việc tích hợp tự động hóa và tăng cường sự hợp tác giữa con người và máy móc. Các cơ sở của Amazon triển khai hệ thống robot được kết nối Internet để thực hiện các nhiệm vụ như theo dõi, định vị, phân loại và vận chuyển sản phẩm một cách hiệu quả và chính xác.

6. Tác động của IoT đến cuộc sống hàng ngày

Internet vạn vật (IoT) đang tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng đến cả đời sống cá nhân và môi trường làm việc. Công nghệ này cho phép tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại, giảm bớt gánh nặng công việc thủ công, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống thông qua việc tăng cường năng suất, sức khỏe và sự thoải mái.

Hãy xem xét một ví dụ cụ thể về cách IoT có thể cải thiện thói quen buổi sáng của chúng ta: Khi bạn nhấn nút tạm hoãn trên đồng hồ báo thức thông minh, nó sẽ kích hoạt một chuỗi hành động tự động. 

• Máy pha cà phê bắt đầu hoạt động, rèm cửa sổ tự động mở ra. 
• Tủ lạnh thông minh sẽ quét nội dung bên trong, phát hiện các thực phẩm sắp hết và tự động đặt hàng bổ sung. 
• Lò nướng thông minh có thể gợi ý thực đơn phù hợp cho ngày mới và thậm chí bắt đầu chuẩn bị bữa trưa của bạn. 
• Đồng hồ thông minh sẽ đồng bộ hóa lịch làm việc của bạn, trong khi xe hơi thông minh tự động lên kế hoạch cho điểm dừng tiếp nhiên liệu trên đường đi. 

Những ví dụ này chỉ là một phần nhỏ trong vô số khả năng mà IoT mang lại, hứa hẹn một tương lai nơi công nghệ liền mạch hóa và tối ưu hóa mọi khía cạnh của cuộc sống hàng ngày.

7. IoT mang tới cho doanh nghiệp những lợi ích gì?

7.1. Tăng tốc độ đổi mới

Internet vạn vật mang tới cho các doanh nghiệp khả năng tiếp cận với những phân tích nâng cao để khám phá các cơ hội mới. Ví dụ: các doanh nghiệp có thể tạo ra những chiến dịch tiếp thị nhắm mục tiêu chuẩn xác bằng cách thu thập dữ liệu về hành vi của khách hàng.

7.2. Chuyển đổi dữ liệu thành thông tin chuyên sâu và hành động bằng AI và ML

Dữ liệu và xu hướng trong quá khứ đã thu thập có thể được sử dụng để dự đoán kết quả trong tương lai. Ví dụ: thông tin bảo hành có thể được ghép cặp với dữ liệu do IoT thu thập để dự đoán các sự cố bảo trì. Lợi thế này có thể được sử dụng để chủ động cung cấp dịch vụ khách hàng cũng như xây dựng lòng trung thành của khách.

7.3. Tăng tính bảo mật

Việc liên tục giám sát cơ sở hạ tầng kỹ thuật số cũng như vật lý có thể tối ưu hóa hiệu suất, cải thiện mức độ hiệu quả và giảm bớt rủi ro an toàn. Ví dụ: dữ liệu được thu thập từ một thiết bị giám sát tại chỗ có thể kết hợp với dữ liệu phần cứng và phiên bản firmware để tự động lên lịch cập nhật hệ thống.

7.4. Thay đổi quy mô các giải pháp khác biệt

Công nghệ IoT có thể được triển khai theo hướng tập trung vào khách hàng để cải thiện mức độ hài lòng. Ví dụ: các sản phẩm bán chạy có thể được bổ sung kịp thời để tránh tình trạng thiếu hụt hàng hóa.

8. Rủi ro và thách thức trong IoT

IoT mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đặt ra một số rủi ro và thách thức. Dưới đây là một số vấn đề đáng kể nhất:

1. Rủi ro về bảo mật và quyền riêng tư: Khi các thiết bị IoT trở nên phổ biến hơn, bảo mật và quyền riêng tư ngày càng trở nên quan trọng. Nhiều thiết bị IoT dễ bị tấn công bởi hacker và các mối đe dọa mạng khác, có thể gây nguy hại đến bảo mật và quyền riêng tư của dữ liệu nhạy cảm. Các thiết bị IoT cũng có thể thu thập một lượng lớn dữ liệu cá nhân, làm dấy lên lo ngại về quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu.
2. Vấn đề về khả năng tương tác: Các thiết bị IoT từ các nhà sản xuất khác nhau thường sử dụng các tiêu chuẩn và giao thức khác nhau, gây khó khăn cho việc thực hiện giao tiếp “máy với máy”. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về khả năng tương tác và tạo ra các kho dữ liệu riêng biệt khó tích hợp và phân tích.
3. Quá tải dữ liệu: Các thiết bị IoT tạo ra một lượng lớn dữ liệu, có thể gây quá tải cho các doanh nghiệp không được chuẩn bị để xử lý. Việc phân tích dữ liệu này và trích xuất thông tin có ý nghĩa có thể là một thách thức đáng kể, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp thiếu các công cụ phân tích và chuyên môn cần thiết.
4. Chi phí và độ phức tạp: Việc triển khai hệ thống IoT có thể tốn kém và phức tạp, đòi hỏi đầu tư đáng kể vào phần cứng, phần mềm và cơ sở hạ tầng. Quản lý và bảo trì hệ thống IoT cũng có thể là một thách thức, đòi hỏi kỹ năng và chuyên môn chuyên biệt.
5. Thách thức về quy định và pháp lý: Khi các thiết bị IoT trở nên phổ biến hơn, các thách thức về quy định và pháp lý đang nổi lên. Các doanh nghiệp cần tuân thủ nhiều quy định về bảo vệ dữ liệu, quyền riêng tư và an ninh mạng, có thể khác nhau giữa các quốc gia.

9. Doanh nghiệp nên tiếp cận IoT như thế nào?

Quản lý các thiết bị IoT có thể là một nhiệm vụ phức tạp và đầy thách thức, nhưng có một số phương pháp tốt nhất mà doanh nghiệp có thể áp dụng để đảm bảo thiết bị IoT của họ an toàn, đáng tin cậy và được tối ưu hóa về hiệu suất. Dưới đây là một số lời khuyên để quản lý thiết bị IoT:

1. Lập kế hoạch chiến lược IoT: Trước khi triển khai bất kỳ thiết bị IoT nào, doanh nghiệp nên có hiểu biết rõ ràng về mục tiêu, trường hợp sử dụng và kết quả mong muốn của họ. Điều này có thể giúp họ chọn đúng thiết bị, nền tảng và công nghệ IoT, đồng thời đảm bảo chiến lược IoT phù hợp với mục tiêu kinh doanh của họ.
2. Chọn sản phẩm IoT an toàn: An ninh là một yếu tố quan trọng đối với các giải pháp IoT, vì chúng có thể dễ bị tấn công mạng. Doanh nghiệp nên chọn các thiết bị được thiết kế với tính bảo mật cao và triển khai các hệ thống bảo mật thích hợp, như mã hóa, xác thực và kiểm soát truy cập.
3. Giám sát và bảo trì thiết bị: Các thiết bị IoT cần được giám sát và bảo trì thường xuyên để đảm bảo chúng hoạt động tối ưu và không bị tổn thương trước các mối đe dọa bảo mật. Điều này có thể bao gồm việc theo dõi tình trạng và hiệu suất của thiết bị, cập nhật phần mềm và phần cứng, và thực hiện kiểm tra bảo mật và bảo trì dự đoán thường xuyên.
4. Quản lý dữ liệu hiệu quả: Các thiết bị IoT tạo ra một lượng lớn dữ liệu thực tế, có thể gây khó khăn trong việc quản lý và phân tích. Doanh nghiệp nên có chiến lược quản lý dữ liệu rõ ràng, bao gồm lưu trữ, phân tích và trực quan hóa dữ liệu. Điều này nhằm đảm bảo họ có thể trích xuất thông tin có ý nghĩa từ dữ liệu được tạo ra bởi các thiết bị IoT của mình.
5. Xây dựng hệ sinh thái: Các thiết bị IoT thường là một phần của một hệ sinh thái lớn hơn bao gồm các thiết bị, nền tảng và công nghệ khác. Doanh nghiệp nên có hiểu biết rõ ràng về hệ sinh thái này và đảm bảo rằng các thiết bị IoT của họ có thể tích hợp hiệu quả với các hệ thống và công nghệ khác.